Voorbeeld:
$2$ op de $5$ scholieren rookt wel eens

Dat betekent:

• van $5$ scholieren zijn er $2$ die wel eens roken en $3$ die nooit roken,

• de verhouding rokers : niet rokers is $2:3$,

• er zijn $1\frac{1}{2}$ keer zoveel niet-rokers als rokers,

• $40\%$ van de scholieren rookt wel eens

Gelijke verhoudingen
$1:1\frac{1}{2}=2:3=4:6=6:9=\mathrm{...}=100:150$

Grafiek:
We zetten het aantal leerlingen horizontaal uit en het aantal leerlingen dat wel eens rookt verticaal. Dan krijgen we de volgende grafiek:

Formules
Als $L$ het aantal scholieren is en $R$ het aantal rokers, dan is:

• $R:L=2:5$

• $R=\frac{2}{5}L$

• $L=\frac{5}{2}R$

Er is een evenredig verband tussen $R$ en $L$.

In het algemeen:

• $y$ is evenredig met $x$ als er een getal $c$ is zó, dat $y=cx$.

• $c$ is de evenredigheidsconstante. In het voorbeeld is $c$ gelijk aan $\frac{2}{5}$.

• De grafiek van een evenredig verband is een rechte lijn, die door de oorsprong gaat.

• Er is een vaste verhouding van twee bij elkaar horende waarden $x$ en $y$.

In 2013 verkocht een dealer $150$ auto's; in 2014 waren dat er maar $120$.

De absolute daling van de verkoop is $150-120=30$.
De relatieve daling van de verkoop is $\frac{150-120}{150}\cdot 100\%=\frac{30}{150}\cdot 100\%=20\%$.

Van twee gelijkvormige rechthoeken is de verhouding van lengte en breedte hetzelfde.

Voorbeeld:

Een kleine rechthoek is $5$ lang en $3$ breed. Als de lengte van de grote rechthoek $8$ is, dan is zijn breedte: $\frac{3}{5}\cdot 8=\mathrm{4,8}$.

Uit een globale grafiek kun je geen waarden van de variabelen (zeg $x$ en $y$) aflezen. De grafiek geeft slechts aan hoe $y$ varieert als $x$ toeneemt.
We onderscheiden zes gevallen:

$•$ Constante stijging	$•$ Afnemende stijging	$•$ Toenemende stijging
$•$ Constante daling	$•$ Afnemende daling	$•$ Toenemende daling

$y$ neemt het snelst toe bij een zekere waarde van $x$ als de grafiek bij die waarde van $x$ het steilst naar boven loopt.
$y$ neemt constant toe op een zeker waardengebied van $x$, als de grafiek daar een recht lijnstuk is.

Stel bij $x=5$ hoort $y=10$ en bij $x=6$ hoort $y=7$. Dan is de toename van $y$, als $x$ van $5$ naar $6$ gaat, gelijk aan $\text{-}3$.
In een toenamediagram wordt dit weergegeven door een stip bij $x=6$ op hoogte $\text{-}3$ ($3$ onder de $x$-as) of door een streep bij $x=6$, vanaf de $x$-as $3$ naar beneden.